De agenda van de Afrikaanse Renaissance: modernisering, traditionalisering of afrikanisering?

Met enige regelmaat verkondigen Afrikaanse politici en intellectuelen de komst van een 'Afrikaanse Renaissance'. Thabo Mbeki maakte de Afrikaanse Renaissance tot het handelsmerk van zijn regering, maar de reikwijdte van het begrip is niet beperkt tot Zuid-Afrika. Voor de meeste pleitbezorgers heeft de Afrikaanse Renaissance een panafrikaanse dimensie. Het begrip is niet alleen inzetbaar voor doeleinden als marketing en morele generatie, het dekt ook uiteenlopende ideologische ladingen, zoals modernisering, traditionalisering en afrikanisering. In de visie van Mbeki heeft Afrika vooral behoefte aan een grootscheeps moderniseringsprogramma om te ontkomen aan marginalisering op het wereldtoneel. Traditionele 'chiefs' die vrezen dat hun machtspositie wordt ondermijnd, beroepen zich op een Afrikaanse Renaissance die de waarden van prekoloniaal Afrika moet herstellen. Politieke en economische elites, gedesillusioneerd over het trage veranderingsproces in Zuid-Afrika, hijsen de vlag van de Afrikaanse Renaissance om een versnelde afrikanisering af te dwingen. Een centrale vraag in de discussie is wie onder de noemer 'Afrikaan' valt. Mbeki schetst weliswaar een inclusief beeld van Afrika en Afrikanen, maar veel Renaissance-adepten gaan er van uit dat de Renaissance alléén geldt voor zwarte (Zuid)Afrikanen. Noten, samenv. in het Engels (p. 227)