Living with the legacy of displacement: an exploration of non-return and the long-term effects of displacement on social life in Pabo, northern Uganda

War ravaged northern Uganda for over two decades after its start in 1986. During this time, over 80 per cent of the Acholi population living there was internally displaced. This occurrence has disrupted social life in more ways than often acknowledged in policymaking and discourse surrounding  displacement. This book draws focus on the personal experiences of people who moved to Pabo – the former site of one of the displacement camps – during the war, and who have not left this place since. Using data from life histories collected in Pabo during seven months of fieldwork, it explores motivations for non-return and shows that displacement is more than a forced move from one geographical location to another; it involves economic, social, and cosmological considerations and touches upon identity and belonging. This book also explores the long-term effects of displacement on life by zooming in on social relations within the household. Using the concept of anomie, it is argued that, in this particular post-conflict context, social guidance on desirable goals and accepted behaviour is diminished and there is a discrepancy between goals that are still valued and the means available to achieve them. Building upon the life histories, the argument is constructed that the situation of anomie has contributed to intergenerational friction and to families breaking up. The goal of this book is to lay bare the interface between structure and agency, and to counter the trend of turning internally displaced people as well as refugees into abbreviations and subjects without a voice.

Dutch summary: Meer dan twee decennia lang is het noorden van Oeganda geteisterd door de oorlog die daar in 1986 begon. In deze periode raakte meer dan 80 procent van de Acholi-bevolking in deze regio ontheemd. Ondanks dat dit niet altijd erkend wordt in het beleid en de discussies omtrent ontheemding, laat dit werk zien dat deze gebeurtenis het sociale leven in vele opzichten heeft ontwricht. Dit boek vraagt aandacht voor de persoonlijke ervaringen van mensen die naar Pabo – de locatie van één van de vele voormalige vluchtelingenkampen  – zijn getrokken tijdens de oorlog en die hier niet meer weg zijn gegaan. Door middel van tijdens veldwerk verzamelde levensverhalen worden motivaties om niet terug te keren blootgelegd. Dit laat zien dat ontheemding  meer is dan een gedwongen geografische verplaatsing; ontheemding betreft economische, sociale en kosmologische overwegingen en raakt aan  identiteit en een gevoel van verbondenheid. Hiernaast onderzoekt dit boek de langetermijneffecten van ontheemding door in te zoomen op de sociale relaties binnen huishoudens. Door het concept ‘anomie’ te gebruiken, wordt beargumenteerd dat er, in deze specifieke context, een verzwakt sociaal kader is wat betreft levensdoelen die nagestreefd zouden moeten worden en wat acceptabel gedrag is om deze doelen te verwezenlijken. Bovendien laat het zien dat er een gat is ontstaan tussen doelen die worden gezien als belangrijk en de middelen die beschikbaar zijn om deze doelen te behalen. De levensverhalen tonen aan dat deze situatie van anomie heeft geleid tot intergenerationele wrijving en tot het uiteenvallen van families. Dit boek legt het spanningsveld tussen structuur en zelfbeschikking bloot, en gaat in tegen de trend die vluchtelingen maakt tot nummers of mensen zonder stem.

79