Tong Mabior : in het gebied van de Boven-Nijl - tussen verleden en toekomst

In het gebied van de Boven-Nijl heette de schoolprent die aan de muur hing in de dorpsschool waar Sjoerd Zanen zijn lagere schoolopleiding genoot. Op de plaat staat een nijlpaard in het moeras van de Boven-Nijl (nu Zuid-Soedan) afgebeeld. Twintig jaar later vliegt hij zelf, als pas afgestudeerd antropoloog en assistent-deskundige van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, over dat moeras, op weg naar zijn eerste standplaats in het kader van het Jonglei-kanaal project waar Nederlandse ontwikkelingshulp aan bij draagt. Zanen's uitzending naar Bor in Zuid-Soedan, in drie projecten, duurt uiteindelijk zes jaar. In dit boek doet de auteur verslag van de ervaringen die hij tijdens die peirode opdoet: de hulpprojecten, de hulp-mentaliteit, het veranderende beleid, zijn adoptie in een Dinka familie, levenswijze en denkwereld van de bevolking, zijn antropologische werkwijze, en uiteindelijk zijn traumatische ervaringen tijdens een cattle raid, tot "de val van het paradijs" met het uitbreken van een nieuwe burgeroorlog (1983). Het boek is echter veel meer dan dat. Het is tevens een poging om de recente geschiedenis van Zuid-Soedan (in de pers wel gekwalicificeerd als "het afvalputje van Afrika") in een breed historisch en cultureel kader te analyseren. Hij doet dit aan de hand van een analyse van de confrontatie die de lokale bevolking van "Jonglei" sinds het begin van de 20-ste eeuw aangaat met vreemdelingen die het gebied, meestal als ongenode gasten, betreden. Aan de orde komen de perceptie over gebied en bewoners van ontdekkingsreizigers, koloniale overheersers, Arabische machthebbers, ontwikkelingswerkers, vredesmissies en humanitaire organisaties - en die van de Nilotische bewoners over zichzelf. Het boek is tevens een reflectie op de reactie van de internationale gemeenschap op recente gebeurtenissen in Zuid-Soedan en op de internationale samenwerking, aan de hand van Zanen's 40-jarige ervaring in deze sector. Recensent Dr. Hans van den Breemer omschreef het boek met goede redenen als "boeiend en belangwekkend".